
مشهد به عنوان دومین کلانشهر کشور، و به عنوان پایتخت مذهبی ایران از جمله شلوغترین، پرجمعیتترین و آلودهترین شهرها محسوب میشود. حرم امام رضا (ع) شهر مشهد را به یکی از قطبهای مهم زیارتی کشور تبدیل کرده است. با وجود بزرگ بودن این شهر، ترافیک همیشه یکی از مشکلات مورد بحث این شهر بوده و تصمیمات مختلفی در این رابطه گرفته شده است. در همین راستا درست چند سال بعد از تهران، طرح ترافیک مشهد هم اجرایی شد. مشهد از طرفی با مشکل آلودگی هوا و از طرفی دیگر با بحران ترافیک روبرو است. این طرح با هدف کنترل آلودگی هوا اجرا شده و شهروندان را برای کاهش آلودگی هوا به استفاده از وسایل نقلیه عمومی ترغیب میکند. از طرفی عنوان کردیم که حرم امام رضا (ع) باعث افزایش زائران به خصوص در تعطیلات و تابستانها میشود. طرح ترافیک مشهد در خیابانهای اطراف حرم مطهر رضوی اجرایی شده و تقریبا بیشتر نواحی مرکز شهر را در برمیگیرد.
محدوده طرح ترافیک مشهد
محدوده طرح ترافیک مشهد تمام خیابانهای منتهی به حرم مطهر و بیشتر مرکز شهر را شامل میشود. از آنجایی که بیشتر مراکز خرید و البته حرم مطهر رضوی در قسمت مرکزی شهر مشهد قرار دارد، هسته اصلی طرح ترافیک هم در این محدوده واقع شده است. این محدود در شمال از تقاطع خیابان شهید هاشمی نژاد و بلوار کامیاب شروع شده و تا بلوار وحدت ادامه خواهد داشت. از سمت شرق شهر، حدفاصل بلوار وحدت و هفده شهریور تا تقاطع فدائیان اسلام را شامل میشود. از جنوب شهر حدفاصل بلور فدائیان اسلام و بلوار ملک الشعرای بهار الی تقاطع بهار و بلوار امام خمینی و از سمت غرب حدفاصل بلوار امام خمینی و شهید هاشمی نژاد تا تقاطع شهید هاشمی نژاد و بلوار شهید کامیاب را شامل میشود.
با این وجود برخی نقاط مهم اطراف حرم مطهر از جمله خیابان امام خمینی (ره)، میدان شهدا، میدان ۱۷ شهریور، میدان راهآهن و خیابان فداییان اسلام شامل طرح نمیشوند و عبور و مرور در این نقاط مجاز است.
عبور و مرور برای ساکنین محدود طرح ترافیک در مشهد با استفاده از پورتال شهر انجام میشود. بنابراین افرادی که ساکن محدوده طرح ترافیک مشهد هستند طبق اعلام این پورتال مجاز به عبور از مناطق شامل طرح ترافیک هستند. شهروندان مشهد برای تردد در روزهای غیرمجاز درخواست خود را از طریق این پورتال ثبت کنند تا جریمه نشوند. مدارکی از جمله اصل و کپی برگ سبز خودرو و اصل و کپی کارت ملی مالک خودرو برای درخواست مجوز تردد الزامی است.
نرخ جریمه طرح ترافیک مشهد
هم اکنون نرخ طرح ترافیک مشهد ۲۰ هزار تومان است. پیش از این شایعاتی در رابطه با افزایش این نرخ به گوش میرسید اما طبق گفته رئیس پلیس راهور خراسان رضوی این افزایش نرخ جریمه مربوط به طرح ترافیک تهران است و شامل مشهد نمیشود. با وارد شدن به محدوده طرح ترافیک مشهد، ابتدا پس از ثبت پلاک توسط دوربینهای هوشمند، پیامکی برای مالک خودرو ارسال میشود که در صورت تکرار تخلف جریمه ۲۰ هزار تومانی برای مالک خودرو لحاظ میشود.
ساعات طرح ترافیک مشهد
این طرح در تمام روزهای هفته به جز جمعهها از ساعت ۸ صبح الی ۲۰ در محدوده طرح ترافیک که در هسته مرکزی شهر قرار دارد اجرا خواهد شد. شهروندان تنها در صورتی میتوانند وارد محدوده طرح ترافیک شوند که آخرین رقم پلاک خودروی آنها با روز هفته همخوانی داشته باشد. بنابراین پلاکهایی که آخرین رقم آنها فرد است در روزهای یکشنبه، سه شنبه و پنجشنبه و پلاکهای با آخرین رقم زوج در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه میتوانند بدون ثبت جریمه وارد محدوده طرح ترافیک شوند. لازم به ذکر است که با توجه به شلوغی بسیار زیادی شهر مشهد و افزایش زائران در فصل تابستان و تعطیلات عید نورو؛ ساعات طرح ترافیک مشهد در این زمانهای مشخص شده به ۷ صبح الی ۲۳ تغییر میکند.
طرح ترافیک مشهد در روز جمعه اجرا نمیشود بنابراین تردد در منطقه محدوده طرح ترافیک در آخر هفته آزاد است. همچنین طرح ترافیک مشهد در تعطیلات رسمی طبق روال همیشگی اجرا خواهد شد. بنابراین زائرانی که قصد سفر به شهر مشهد را دارند باید به این نکته توجه داشته باشند که در روزهای تعطیلی وارد محدوده طرح ترافیک نشوند.
همچنین از اواخر سال ۹۸ و سال ۹۹ با توجه به شیوع ویروس کرونا و در جهت حفظ امنیت و سلامت شهروندان و زائران این طرح از درب منازل اجرا شد.
اهمیت طرح ترافیک در کلانشهرها
با وجود گسترده شدن شهرها و افزایش وسایل نقلیه شخصی، بزرگترین مشکل تمام کلانشهرهای ترافیک است که تبدیل به دغدغه روزانه شهروندان شده. این عامل باعث به وجود آمدن محدودیتهای ترافیکی در شهرها و کشورهای مختلف شده. برای مثال باید به این نکته اشاره داشت که طرح ترافیک در کشورهای دیگری از جمله آمریکا، فرانسه و نروژ هم به شکلهای متفاوتی اجرا میشود. به طور کلی اهمیت طرح ترافیک در کاهش ترافیکهای شهری و کاهش آلودگی هوا خلاصه شده است اما درآمد کلانشهر بزرگی مثل تهران از طرح ترافیک هم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. دلیل این موضوع این است که درآمد حاصل شده از طرح ترافیک کمک بسیار زیادی به بهبود وضعیت راهسازی و حملونقل عمومی میکند. از این درآمد معمولا برای ساخت پل، جاده و خرید اتوبوسهای بیشتر و تجهیز مترو استفاده میشود.